Şirket Seçiminde Şirketin Finansal Performansı

Bu seri, şirket seçerken nelere dikkat etmemiz gerektiğini ele aldığımız bir dizi yazıdan oluşacak. İlk ele alacağımız konu ise şirketin finansal durumu. Bu seriyi yazmam için bana ilham olan Borsa'da Bir Başına podcastine teşekkür ederim ve podcasti de finansal anlamda yeni bakış açıları arayan herkese tavsiye ederim.

Şimdi lafı uzatmadan soracağımız ilk soruya gelelim.

Şirketin finansal performansı nedir?

Finansal performans, bir şirketin varlıklar, borçlar, özkaynak, giderler, gelirler ve genel karlılık gibi alanlardaki durumunun kapsamlı bir değerlendirmesidir. Peki bu virgülle ayırdığımız ifadeler şirkette neyi temsil ediyor?

• Varlıklar: Bir şirketin sahip olduğu tüm ekonomik değerlerin toplamıdır.
• Borçlar: Bir şirketin üçüncü şahıslara karşı olan finansal yükümlülükleridir.
• Özkaynak: Şirketin sahip olduğu varlıkların borçlardan arındırılmış kısmıdır ve hissedarların yatırımlarını temsil eder.
• Giderler: Şirketin operasyonları sırasında yaptığı harcamalardır.
• Gelirler: Şirketin mal veya hizmet satışlarından elde ettiği toplam kazançtır.
• Genel Karlılık: Şirketin elde ettiği toplam gelirin, toplam giderlerden çıkarılması sonucu kalan net kazançtır.

Şirketin finansal performansını nasıl ölçeriz?

İlk başta ölçüm yapabilmek için veriye ihtiyacımız var. Peki biz bu verileri nasıl sağlayacağız? Halka açık şirketler yıl içinde yaptıkları satışları, borçlarını yani genel finansal durumlarını anlatan yıllık yayınlar yayınlıyorlar. Bu kaynakları inceleyip verileri çıkarmak ilk yapacağımız şey olacak.

Peki nereden bulabilirim bu kaynağı? Şirketler genelde bu paylaşımları kendi websiteleri üzerinden yapıyorlar ayrıca halka açık şirketler Amerikan borsasındaysa Amerika'daki SEC ile paylaşıyorlar. Türkiye'de ise bu kurum SPK. Yani bu kurumlardan ya da direkt şirketin web sitesinden şirketin finansal tablolarına erişebiliriz.

Finansal performansı ölçmek için ilk aşamayı bitirdik. Yani elimizde veriler var. Şimdi hangi verilere odaklanmamız gerektiği hakkında konuşalım. Finansal performansı ölçmek için dikkatimizi 4 ana tabloya verebiliriz.

1. Bilanço: Şirketin operasyonel verimliliğini değerlendirmek için varlıklar, borçlar ve özkaynak incelenir.
2. Gelir Tablosu: Geçmiş ve mevcut gelir-gider trendlerini analiz ederek, karlılık potansiyeli belirlenir.
3. Nakit Akış Tablosu: Paranın nereden geldiği ve nasıl harcandığı gözlemlenir, sürdürülebilirlik değerlendirilir.
4. Yıllık Rapor: Şirketin operasyonel ve finansal faaliyetleri hakkında nitel bilgiler sunar, detaylı analiz sağlar.

Harika, bu tabloları inceledik ve şirketin şimdiki finansal durumu hakkında bilgi sahibi olduk. Peki matematiksel olarak şirketin durumunu nasıl gösterebiliriz? Bunun için birkaç yöntem var aşağıda da bunlar hakkında konuşalım.

1. Çalışma Sermayesi: Çalışma Sermayesi = Cari Varlıklar - Cari Borçlar

   • Günlük operasyonları desteklemek için mevcut fonları gösterir.

2. Brüt Kâr Marjı: Brüt Kâr Marjı = (Brüt Kâr / Net Satışlar) * 100

   • Ürünlerin satışından elde edilen doğrudan kâr yüzdesini gösterir.

3. Net Kâr Marjı: Net Kâr Marjı = (Net Gelir / Gelir) * 100

   • Şirketin net gelirinin gelirine oranını gösterir.

4. Cari Oran: Cari Oran = Cari Varlıklar / Cari Borçlar

   • Şirketin kısa vadeli borçlarını karşılayabilme kapasitesini gösterir.

5. Hızlı Oran: Hızlı Oran = (Nakit + Alacaklar + Piyasada Satılabilir Menkul Kıymetler) / Cari Borçlar

   • Nakde hızla çevrilebilecek varlıkların cari borçlara oranını gösterir.

6. Stok Devir Hızı: Stok Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti (COGS) / Ortalama Stok

   • Belirli bir dönemde stokların ne sıklıkla satıldığını gösterir.

7. Varlık Getirisi (ROA): ROA = Net Gelir / Ortalama Toplam Varlıklar

   • Şirketin varlıklarını kâr elde etmek için ne kadar iyi kullandığını gösterir.

8. Kaldıraç: Kaldıraç = Toplam Varlıklar / Toplam Özkaynak

   • Şirketin borç kullanarak varlıklarını finanse etme derecesini gösterir.

9. Özkaynak Getirisi (ROE): ROE = Net Gelir / Toplam Özkaynak

   • Şirketin özkaynaklarını ne kadar etkili kullandığını gösterir.

10. Hisse Başına Kazanç (EPS): EPS = Net Gelir / Tedavüldeki Hisse Sayısı

    • Belirli bir dönemdeki gelirin hisse başına düşen miktarını gösterir.

11. Fiyat-Kazanç Oranı (P/E): P/E = Hisse Senedi Fiyatı / Hisse Başına Kazanç (EPS)

    • Hisse başına kazancın hisse senedi fiyatına oranını gösterir.

12. Serbest Nakit Akışı (FCF): FCF = Faaliyet Nakit Akışı - Sermaye Harcamaları

    • Kısa vadeli borçlar ve sermaye giderleri ödendikten sonra kalan nakit miktarını gösterir.

Bu matematiksel formülleri kullanarak bir şirketin şimdiki finansal tabloları ve onların yansımaları hakkında genel bir fikir sahibi olabiliriz.

Şimdi gelin bu formülleri benim de yatırımcısı olduğum Intel(INTC) için kullanalım. Bu sene Intel bilgisayar çipleri yarışında geri kaldığı için büyük bir düşüş gösterdi.

2022 yılındaki net gelir derin düşüşü de zaten hisse fiyattındaki düşüşü açıklıyor.

Kapanış

Bu yazıda, şirketin finansallarına bakarak şu anki durumu hakkında nasıl bilgi sahibi olabileceğimizi konuştuk. Ancak çok önemli bir nokta var. Bu analiz, şirketin geçmişte ve şu anda finansal olarak nasıl olduğunu gösterir. Gelecek hakkında ufak da olsa bilgi verse de, bu tablolara bakarak ne olacağını kestirmek tabii ki zordur. Bu yüzden, şirketi farklı açılardan ele almak, uzun vadeli yatırımcılar için çok önemli bir husustur. Bir sonraki yazıda da şirketin yönetim kalitesi hakkında konuşacağız.